Jak zweryfikować możliwość dostosowania danego mieszkania do potrzeb osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim oraz o tym, jak je ergonomicznie i estetycznie urządzić.
Na światowych rynkach nieruchomości coraz częściej respektowane są potrzeby osób niepełnosprawnych – pojawiają się mieszkania lub domy projektowane z myślą o ograniczeniach ze strony ruchowej. W Polsce, takie rozwiązania również możemy znaleźć w ofercie niektórych deweloperów. Niestety, ilość mieszkań dostosowana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności ruchowej na rynku pierwotnym nadal jest za mała. Opisana sytuacja składnia interesantów oraz projektantów do adaptacji mieszkań klasycznych. Takie rozwiązanie nie zawsze jest możliwe – nie każde mieszkanie uda się przystosować, w innych cel jest możliwy do osiągnięcia, lecz zbyt wysokim kosztem. W innej sytuacji adaptacja jest możliwa, jednak budynek nie zapewnia odpowiedniej lub wygodnej formy komunikacji do mieszkania. W poniższym artykule przedstawimy aspekty, na które warto zwrócić uwagę w trakcie wyboru mieszkania, z myślą o jego późniejszej adaptacji.
W przypadku wszelkich niepewności zapraszamy do kontaktu z biurem projektowym AKD Architekci – w ofercie projektowej znajdują się min. porady projektowe również w aspekcie adaptacji mieszkań do potrzeb osób niepełnosprawnych (zachęcamy do kontaktu mailowego, również w celu prowadzenia doradztwa online).
1. Dostępność
W pierwszej kolejności musimy mieć pewność, czy mieszkanie będzie dostępne z zewnątrz dla osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim. Obecnie dostosowanie komunikacji zewnętrznej dla osób niepełnosprawnych regulują zapisy Warunków Technicznych: „…co najmniej jedno dojście powinno zapewniać osobom niepełnosprawnym dostęp do całego budynku lub tych jego części, z których osoby te mogą korzystać”(§ 16 pkt. 1). Aby ten wymóg spełnić, projektanci zazwyczaj proponują dwa rozwiązania: jeżeli mamy wystarczająco dużo miejsca na działce – dostępność w formie rampy, jeżeli powierzchni jest niewiele – w formie podnośnika. Warto zwrócić na ten aspekt uwagę i skupić się na lokalizacjach, w których forma dojść do budynku jest wygodniejsza dla interesanta.
Kolejnym ważnym, choć często pomijanym czynnikiem jest śmietnik – w jaki sposób jest zorganizowana komunikacja, czy otwieranie drzwi przez osobę o ograniczonej mobilności ruchowej będzie możliwe i wygodne, oraz w jaki jest układ kubłów, a co za tym idzie – jakie są możliwości korzystania z nich? W wielu budynkach śmietniki projektowane są w minimalnych możliwych wymiarach, co uniemożliwia wjazd tam wózka inwalidzkiego. Niektóre wspólnoty mieszkaniowe zatrudniają stróża/dozorcę budynku – taka osoba mogłaby pomóc interesantowi. Drugim rozwiązaniem tej sytuacji są zsypy na śmieci (stosowane coraz rzadziej, ze względu na warunki higieniczne).
Warto też spojrzeć na dostępność terenów zielonych – czy są zaopatrzone w rampy. Jeżeli zieleń jest ukształtowana w sposób naturalny i nie naruszony, to czy osoba na wózku, będzie mogła bezpiecznie skorzystać z tych terenów.
Na koniec przyglądamy się dostępności mieszkania wewnątrz budynku – czy budynek jest obsługiwany przez windę, do której faktycznie będzie mógł wjechać wózek inwalidzki. Winda powinna być pozbawiona min. dodatkowych drzwi zamykanych ręcznie (rozwiązanie spotykane bardzo często w starszych budynkach).
Kolejnym ważnym, choć często pomijanym czynnikiem jest śmietnik – w jaki sposób jest zorganizowana komunikacja, czy otwieranie drzwi przez osobę o ograniczonej mobilności ruchowej będzie możliwe i wygodne, oraz w jaki jest układ kubłów, a co za tym idzie – jakie są możliwości korzystania z nich? W wielu budynkach śmietniki projektowane są w minimalnych możliwych wymiarach, co uniemożliwia wjazd tam wózka inwalidzkiego. Niektóre wspólnoty mieszkaniowe zatrudniają stróża/dozorcę budynku – taka osoba mogłaby pomóc interesantowi. Drugim rozwiązaniem tej sytuacji są zsypy na śmieci (stosowane coraz rzadziej, ze względu na warunki higieniczne).
Warto też spojrzeć na dostępność terenów zielonych – czy są zaopatrzone w rampy. Jeżeli zieleń jest ukształtowana w sposób naturalny i nie naruszony, to czy osoba na wózku, będzie mogła bezpiecznie skorzystać z tych terenów.
Na koniec przyglądamy się dostępności mieszkania wewnątrz budynku – czy budynek jest obsługiwany przez windę, do której faktycznie będzie mógł wjechać wózek inwalidzki. Winda powinna być pozbawiona min. dodatkowych drzwi zamykanych ręcznie (rozwiązanie spotykane bardzo często w starszych budynkach).
2. Miejsce postojowe
Warunki techniczne zapewniają w każdej nowopowstałej inwestycji mieszkaniowej miejsce postojowe dla osoby niepełnosprawnej: „Zagospodarowując działkę budowlaną, należy urządzić, stosownie do jej przeznaczenia i sposobu zabudowy, stanowiska postojowe dla samochodów użytkowników stałych i przebywających okresowo, w tym również stanowiska postojowe dla samochodów, z których korzystają osoby niepełnosprawne” (§ 18 pkt. 1). Warto jednak przed zakupem mieszkania zorientować się, które z miejsc postojowych są faktycznie przeznaczone dla osób niepełnosprawnych i w jakim miejscu są usytuowane – czasami pomimo tego, że budynek jest obsługiwany windą i posiada parking podziemny, miejsca dla osób niepełnosprawnych lokowane są powierzchni terenu.
3. Mieszkanie – możliwości adaptacyjne
Na początku warto poznać dane liczbowe. W swoim „Podręczniku projektowania”, Ernst Neufert zestawił i pokazał zależności pomiędzy metrażem mieszkań dla osób w pełni sprawnych oraz osób poruszających się na wózkach inwalidzkich w formie tabeli (fragment):
To poglądowe opracowanie pozwala zauważyć, że statystycznie mieszkanie dla osoby poruszającej się na wózku powinno być o ok. 15-20% większe od mieszkania standardowego. Przekłada się to w sposób następujący na rzeczywistość – mieszkanie 3-pokojowe dla w pełni sprawnej rodziny po adaptacji będzie mieszkaniem 2-pokojowym dla rodziny, w skład której wchodzi osoba niepełnosprawna. Należy pamiętać o tym, że są to dane statystyczne. W rzeczywistości spotkamy różne typy mieszkań – niektóre będą bardzo elastyczne i łatwe do adaptacji (np. ze standardowego mieszkania 3-pokojowego uda się uzyskać mieszkanie 3-pokojowe dla osoby niepełnosprawnej z mniejszym metrażem pokoi, lub z jedną łazienką zamiast dwóch), innych adaptacja będzie całkowicie nieopłacalna pod względem ergonomicznym.
To, na co musimy zwrócić uwagę poszukując mieszkania do adaptacji pod potrzeby osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim, to rodzaj ścian wewnątrz mieszkania. Sytuacją idealną są mieszkania z tzw. „wolnym planem”, czyli takie wewnątrz których znajdują się tylko ścianki działowe (możliwe do relokacji), a wszelkie piony i szachty wentylacyjne są „przyklejone” do zewnętrznych ścian mieszkania. Taki plan pozwala nam na całkowitą zmianę układu wewnątrz mieszkania. Obecnie mieszkań z „wolnym planem” w ofercie deweloperów jest dużo i warto skupić się głównie na inwestycjach tego typu – pozwoli to, w sposób w pełni dowolny kształtować układ mieszkania.
Po wyborze mieszkania z „wolnym planem” konieczna jest konsultacja z deweloperem w sprawie wprowadzania zmian w układzie ścian mieszkania i odpłatności z tym związanych. W tym temacie praktyki są różne. Część deweloperów pozwala na wprowadzanie zmian dopiero po odbiorze budynku, ze względu na dużą liczbę mieszkań i ograniczonej kontroli nad zmianami w ich powierzchni (każda usunięta ściana działowa to dodatkowe m2, za które deweloper musi się rozliczyć). W praktyce oznacza to, że dopiero po odebraniu kluczy możemy wejść do mieszkania i zacząć jego wykańczanie od wyburzenia istniejących ścian działowych i postawieniu nowych. Inni deweloperzy (zwykle przy mniejszych inwestycjach) pozwalają na wprowadzeniu zmian w rzutach mieszkań do określonego terminu przy zachowaniu zbliżonej powierzchni zajmowanej przez ściany działowe. W tej sytuacji pozostaje ustalenie odpłatności za wprowadzone zmiany.
To, na co musimy zwrócić uwagę poszukując mieszkania do adaptacji pod potrzeby osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim, to rodzaj ścian wewnątrz mieszkania. Sytuacją idealną są mieszkania z tzw. „wolnym planem”, czyli takie wewnątrz których znajdują się tylko ścianki działowe (możliwe do relokacji), a wszelkie piony i szachty wentylacyjne są „przyklejone” do zewnętrznych ścian mieszkania. Taki plan pozwala nam na całkowitą zmianę układu wewnątrz mieszkania. Obecnie mieszkań z „wolnym planem” w ofercie deweloperów jest dużo i warto skupić się głównie na inwestycjach tego typu – pozwoli to, w sposób w pełni dowolny kształtować układ mieszkania.
Po wyborze mieszkania z „wolnym planem” konieczna jest konsultacja z deweloperem w sprawie wprowadzania zmian w układzie ścian mieszkania i odpłatności z tym związanych. W tym temacie praktyki są różne. Część deweloperów pozwala na wprowadzanie zmian dopiero po odbiorze budynku, ze względu na dużą liczbę mieszkań i ograniczonej kontroli nad zmianami w ich powierzchni (każda usunięta ściana działowa to dodatkowe m2, za które deweloper musi się rozliczyć). W praktyce oznacza to, że dopiero po odebraniu kluczy możemy wejść do mieszkania i zacząć jego wykańczanie od wyburzenia istniejących ścian działowych i postawieniu nowych. Inni deweloperzy (zwykle przy mniejszych inwestycjach) pozwalają na wprowadzeniu zmian w rzutach mieszkań do określonego terminu przy zachowaniu zbliżonej powierzchni zajmowanej przez ściany działowe. W tej sytuacji pozostaje ustalenie odpłatności za wprowadzone zmiany.
4. Łazienka
Łazienka jest jednym z kluczowych punktów przy adaptacji mieszkania do potrzeb osób niepełnosprawnych. Pierwsze i najważniejsze pytanie – czy można ją powiększyć, lub czy po połączeniu dwóch sąsiadujących łazienek uzyskamy odpowiednia powierzchnię? Standardowe łazienki z reguły są za małe dla osoby poruszającej się na wózku, ze względu na inny obszar obsługi poszczególnych elementów wyposażenia oraz powierzchnie manewrową i komunikacyjną.
Polskie prawo budowlane, Warunki Techniczne i warunki BHP nie definiują w sposób jednoznaczny, w jaki sposób powinna być zorganizowana przestrzeń łazienkowa dla osób niepełnosprawnych. W zapisach prawa powtarza się zapis o zachowaniu powierzchni manewrowej 1,5×1,5m (obecnie zapis ten czyta się jako kwadrat o boku 1,5m niezajętej powierzchni nie będącej w kolizji z urządzeniami higieniczno-sanitarnymi lub drążkami), zastosowaniu drzwi odpowiedniej szerokości (min. 90cm szerokości drzwi w świetle) oraz o stosowaniu niskich, bezpiecznych progów (max. wysokość – 2cm). Usytuowanie sprzętów względem siebie, odpowiednia przestrzeń manewrowa przed lub obok urządzenia nie jest określana. Przedstawimy optymalne założenia umożliwiające realizację wygodnej i bezpiecznej łazienki. Sytuując miskę ustępową musimy pamiętać o odpowiednim doborze sprzętu (miska dłuższa, koniecznie mocowana w zabudowie podtynkowej) oraz o odpowiedniej wysokości montażu (42-48cm). Konieczna jest również przestrzeń manewrowa. Najbardziej odpowiednim położeniem jest pozostawienie powierzchni z boku toalety o szerokości min. 90 cm (stosowanie dodatkowej barierki mobilne w tym przypadku nie jest konieczne). Taki układ pozwala na transfer boczny lub diagonalny, który jest najwygodniejszą formą mobilności, nie wymagającą dużej siły ramion osoby niepełnosprawnej. Umywalka, z której mogą korzystać osoby poruszające się na wózku inwalidzkim znacząco różni się od standardowej – jest szersza, dłuższa i zdecydowanie płytsza. Niezbędne jest również zastosowanego systemu płaskiego kolanka odpływowego. Wysokość montażu (max. 80cm) pozwala na swobodne użytkowanie (nogi chowają się pod powierzchnią umywalki na głębokość min. 30cm (wg normy DIN 18040-2). Przed umywalką należy zapewnić przestrzeń manewrową (kwadrat o wym. 1,5×1,5m wolnej powierzchni). Umywalkę musi być zaopatrzona w odpowiednią armaturę (lokalizacja wylewki max. 40 cm od przedniej krawędzi umywalki). Prysznic dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych to również jeden z kluczowych wyznaczników, decydujących o tym, czy mieszkanie uda się dostosować do potrzeb osoby poruszającej się na wózku inwalidzki. Prysznic musi być zrealizowana w formie kabiny walk-in, czyli bez brodzików (max. różnica w poziomach posadzki – 2cm). Do zrealizowania takiej kabiny niezbędne jest zastosowanie odpływu liniowego w poziome podłogi. Również spadki kształtowane na powierzchni podłogi dadzą większą różnice w wysokości (ze względu na większą powierzchnie kabiny samej w sobie). Niestety, nie w każdej inwestycji jest przewidziana grubość wylewki podłogowej umożliwiająca montaż odpływu liniowego i uzyskania odpowiednich spadków w krzywiźnie podłogi, zapobiegający zatrzymaniu się wody. Sama kabina prysznicowa jest większa od standardowej – powinna mieć min. wymiary 150x150cm, nie może być wydzielona przegrodami stałymi i dodatkowo powinna być zaopatrzona w siedzisko z dwoma uchwytami bocznymi (siedzisko i uchwyty są składane w pion, dzięki czemu nie będą przeszkadzały innym członkom rodziny, korzystającym z prysznica w pozycji stojącej). Powierzchnia posadzki pod prysznicem (i najlepiej – w całej łazience) powinna być antypoślizgowa i łatwoczyszcząca. Wanna nie jest dobrym rozwiązaniem dla osób poruszających się na wózku inwalidzkim. Można ją zaopatrzyć w siedzisko (funkcjonujące dokładnie w ten sam sposób, jak w przypadku siedziska pod prysznicem), jednak wymaga ono montażu przed każdym użyciem (tylko w ten sposób z wanny mogą skorzystać inne osoby) i dodatkowej przestrzeni odstawczej/magazynowej.
Polskie prawo budowlane, Warunki Techniczne i warunki BHP nie definiują w sposób jednoznaczny, w jaki sposób powinna być zorganizowana przestrzeń łazienkowa dla osób niepełnosprawnych. W zapisach prawa powtarza się zapis o zachowaniu powierzchni manewrowej 1,5×1,5m (obecnie zapis ten czyta się jako kwadrat o boku 1,5m niezajętej powierzchni nie będącej w kolizji z urządzeniami higieniczno-sanitarnymi lub drążkami), zastosowaniu drzwi odpowiedniej szerokości (min. 90cm szerokości drzwi w świetle) oraz o stosowaniu niskich, bezpiecznych progów (max. wysokość – 2cm). Usytuowanie sprzętów względem siebie, odpowiednia przestrzeń manewrowa przed lub obok urządzenia nie jest określana. Przedstawimy optymalne założenia umożliwiające realizację wygodnej i bezpiecznej łazienki. Sytuując miskę ustępową musimy pamiętać o odpowiednim doborze sprzętu (miska dłuższa, koniecznie mocowana w zabudowie podtynkowej) oraz o odpowiedniej wysokości montażu (42-48cm). Konieczna jest również przestrzeń manewrowa. Najbardziej odpowiednim położeniem jest pozostawienie powierzchni z boku toalety o szerokości min. 90 cm (stosowanie dodatkowej barierki mobilne w tym przypadku nie jest konieczne). Taki układ pozwala na transfer boczny lub diagonalny, który jest najwygodniejszą formą mobilności, nie wymagającą dużej siły ramion osoby niepełnosprawnej. Umywalka, z której mogą korzystać osoby poruszające się na wózku inwalidzkim znacząco różni się od standardowej – jest szersza, dłuższa i zdecydowanie płytsza. Niezbędne jest również zastosowanego systemu płaskiego kolanka odpływowego. Wysokość montażu (max. 80cm) pozwala na swobodne użytkowanie (nogi chowają się pod powierzchnią umywalki na głębokość min. 30cm (wg normy DIN 18040-2). Przed umywalką należy zapewnić przestrzeń manewrową (kwadrat o wym. 1,5×1,5m wolnej powierzchni). Umywalkę musi być zaopatrzona w odpowiednią armaturę (lokalizacja wylewki max. 40 cm od przedniej krawędzi umywalki). Prysznic dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych to również jeden z kluczowych wyznaczników, decydujących o tym, czy mieszkanie uda się dostosować do potrzeb osoby poruszającej się na wózku inwalidzki. Prysznic musi być zrealizowana w formie kabiny walk-in, czyli bez brodzików (max. różnica w poziomach posadzki – 2cm). Do zrealizowania takiej kabiny niezbędne jest zastosowanie odpływu liniowego w poziome podłogi. Również spadki kształtowane na powierzchni podłogi dadzą większą różnice w wysokości (ze względu na większą powierzchnie kabiny samej w sobie). Niestety, nie w każdej inwestycji jest przewidziana grubość wylewki podłogowej umożliwiająca montaż odpływu liniowego i uzyskania odpowiednich spadków w krzywiźnie podłogi, zapobiegający zatrzymaniu się wody. Sama kabina prysznicowa jest większa od standardowej – powinna mieć min. wymiary 150x150cm, nie może być wydzielona przegrodami stałymi i dodatkowo powinna być zaopatrzona w siedzisko z dwoma uchwytami bocznymi (siedzisko i uchwyty są składane w pion, dzięki czemu nie będą przeszkadzały innym członkom rodziny, korzystającym z prysznica w pozycji stojącej). Powierzchnia posadzki pod prysznicem (i najlepiej – w całej łazience) powinna być antypoślizgowa i łatwoczyszcząca. Wanna nie jest dobrym rozwiązaniem dla osób poruszających się na wózku inwalidzkim. Można ją zaopatrzyć w siedzisko (funkcjonujące dokładnie w ten sam sposób, jak w przypadku siedziska pod prysznicem), jednak wymaga ono montażu przed każdym użyciem (tylko w ten sposób z wanny mogą skorzystać inne osoby) i dodatkowej przestrzeni odstawczej/magazynowej.
5. Komunikacja wewnętrzna (w obrębie mieszkania)
Komunikacja wewnątrz mieszkania adaptowanego do potrzeb osób poruszających się na wózku inwalidzkim opiera się na 3 zasadach:
- Projektujemy komunikację w możliwie najkrótszy, najbardziej otwarty sposób, jednocześnie unikając zbędnych drzwi (np. zamiast wydzielać ścianami i jednocześnie też drzwiami korytarz, salon i kuchnie, tworzymy otwartą łączoną przestrzeń kuchni i salony, do których prowadzi otwarty korytarz);
- Osoba na wózku potrzebuje 120cm wolnej (nie zajętej lub ograniczonej przez półki, elementy dekoracyjne, szerokie listwy przypodłogowe) szerokości do przejazdu w jednym kierunku; możliwe jest miejscowe zmniejszenie tej szerokości do 90cm.
- W miejscach strategicznych tj. przy drzwiach wejściowych, przy szafach itp. niezbędne jest zapewnienie powierzchni manewrowej umożliwiającej swobodny obrót wózka tj. kwadrat wolnej przestrzeni o wym. 1,5×1,5m.
6. Balkon/taras/loggia
Kolejnym aspektem działającym na korzyść rozpatrywanego przez nas mieszkania będzie możliwość dostosowania (lub przystosowany pierwotnie) balkonu, loggi lub tarasu do możliwości wózka inwalidzkiego. Również w tym aspekcie bazujemy na 3 głównych zasadach:
- Próg – aby osoba na wózku inwalidzkim mogła swobodnie korzystać z balkonu, loggi lub tarasu, różnica poziomów (również biorąc pod uwagę przeszkodę w postaci progu) nie może być większa niż 2 cm. Ten aspekt dyskwalifikuje większość mieszkań z balkonami, ponieważ stanowi to niestandardowe rozwiązanie wykończenia okna i nawierzchni;
- Powierzchnia – tu również musi być zapewniona wolna przestrzeń manewrowa (kwadrat o wym. 1,5×1,5m), umożliwiająca osobie na wózku swobodę użytkowania
- Nawierzchnia – wykończenie powierzchni balkonu, tarasu lub loggi musi być wykonane z materiału możliwe gładkiego i antypoślizgowego (najlepszym rozwiązaniem będą płytki mrozoodporne o powierzchni antypoślizgowej; aby wykończyć taras np. drewnem, konieczne będzie zastosowanie twardego drewna, ulegającego minimalnym wpływom temperatur, odpowiednio zaimpregnowanego i wykończonego w sposób, tworzący antypoślizgową powierzchnię).
7. Estetyczne i ergonomiczne wykończenie
1. Zabudowa kuchni
Kuchnia, z której będą korzystać osoby niepełnosprawne powinna być pomieszczeniem otwartym na salon/jadalnię i na korytarz. Ciąg meblowy najlepiej projektować w formie układu jednorzędowego, lub w kształcie litery „L”. Również dobrym rozwiązaniem jest wyspa kuchenna, jednak wymaga ona dużo większego metrażu. Konieczne jest zapewnienie przestrzeni manewrowej o szerokości 150cm przed ciągiem kuchennym.Blat roboczy powinien mieć głębokość nie więcej niż 60cm,a wysokość w przedziale 77-88cm. Dzięki temu projektując kuchnię dla rodziny, w skład której wchodzi osoba poruszająca się na wózku inwalidzkim, możemy zapewnić wygodne użytkowanie zarówno tej osobie, jak i pozostałym członkom rodziny. Cokół meblowy, powinien być większy niż standardowy – aby nogi osoby na wózku mogły swobodnie schować się pod szafki, cokół powinien mieć 30cm wysokości i 30cm głębokości. Dolne szafki wymieniamy na szuflady, które ułatwiają dostęp do wszystkich produktów. Maksymalna wysokość mebli kuchennych nie powinna przekraczać 1,5m (zaleca się 1,4m). Możliwe jest zastosowanie wyższej zabudowy, o ile jest ona zaopatrzona w udogodnienia pozwalające osobie na wózku sięgnąć do każdej półki, np. półki ściągane na prowadnicach. Dla łatwiejszego dostępu zaleca się stosowanie szerokokątnych zawiasów drzwiowych (zakres 110⁰-180⁰) w meblach wiszących. Możliwe jest stosowanie szafek wiszących bez specjalnych uchwytów. Szafki mocujemy na wysokości 105cm. Niestety znacząco zawęża to obszar roboczy dla osoby sprawnej, dlatego zaleca się stosowanie takich szafek w kuchniach, które użytkuje tylko osoba niepełnosprawna. W przypadku kuchni projektowanej dla całej rodziny, w skład której wchodzi osoba poruszająca się na wózku, zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest montaż szafek wiszących na wysokości ok. 130cm z zastosowaniem dodatkowych uchwytów ściągających, projektowaniem tylko półek będącym w zakresie dostępności każdego z członków rodziny, lub rezygnację z mebli wiszących, Dodatkowym ułatwieniem mogą być poręcze w miejscach strategicznych np. przy wyższych szafkach lub lodówce. W kuchniach dostosowywanych do osób poruszających się na wózku świetnie sprawdzają się również meble mobilne – na kółkach, stanowiąc jednocześnie dodatkowa powierzchnie magazynową, jak i przedłużenie blatu roboczego.
Sprzęty w kuchni umieszczamy w taki sposób aby osoba poruszająca się na wózku miała swobodny dostęp do każdego z nich. Zlew zaleca się szeroki i płaski, z płaskim odprowadzeniem wody i baterią jednouchwytowa. Pod zlewem nie projektuje się dodatkowych szafek/szuflad. Dzięki temu osoba na wózku może swobodnie wjechać pod powierzchnię zlewu. Rekomendowana forma płyty grzewczej to płyta indukcyjna lub płyta elektryczna. Nie zaleca się stosowania płyt gazowych, ze względu na mniejsza stabilność garnków, oraz trudniejszą formę ich przesuwania. Płyta powinna być umieszczona na niższym (ok. 77-80cm) poziomie, niż pozostały ciąg blatu roboczego. Tutaj, podobnie jak w przypadku zlewu, nie projektuje się dodatkowych szafek pod płytą, co umożliwia swobodne i bezpieczne korzystanie z dalszych palników. Lodówkę należy wybrać niższą (wys. max. 150cm). Piekarnik i kuchenkę mikrofalową rekomenduje się montować w zabudowie wysokiej (nie zaleca się projektowania kuchenek w zabudowie podblatowej), dzięki czemu wkładanie i wyciąganie potraw nie wymaga dodatkowego schylania się. Okap, ze względu na swoją technologię, musi być zawieszony na odpowiedniej wysokości względem płyty grzewczej, która przekracza zasięg dostępności dla osoby o ograniczonej mobilności ruchowej. Dlatego zaleca się wybór okapu, z możliwością sterowania pilotem, lub osobnym panelem montowanym w zasięgu osoby poruszającej się na wózku.
2. Sypialnia
Miejsce do spania jest bardzo istotnym elementem w projektowaniu adaptacji mieszkania dla osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim. Powinno zapewnić nie tylko wypoczynek, ale często jest również miejscem rehabilitacji. Łóżko powinno być dobrane i dostosowane do preferencji użytkownika, stopnia niepełnosprawności oraz możliwości przeprowadzenia rehabilitacji (o ile jest to wymagane). Dostęp do łóżka podwójnego powinien być zapewniony z dwóch stron. Od strony użytkowanej przez osobę niepełnosprawna projektujemy pas ruchu o szerokości min. 90 cm (zalecane 120cm), z zapewnieniem bliskiej przestrzeni manewrowej do obrotu wózka. Optymalna wysokość łóżka od posadzki to 50cm. Wygodne łóżko powinno mieć wymiar min. 90x200cm w przypadku łóżka pojedynczego, lub min. 180x200cm w przypadku łóżka podwójnego (umożliwia to również wyposażenie łóżka w dwa różne materace o standardowym wymiarze). Dodatkowym wyposażeniem mogą być ruchome barierki boczne, zabezpieczające przed upadkiem.3. Meble
Meble projektujemy na wysokości umożliwiającej swobodny dostęp do nich dla osoby niepełnosprawnej tj. wysokość od 30cm do 140cm (max. 150cm, zalecane 130cm) od powierzchni podłogi; głębokość – max. 60cm. Wybierając stół czy biurko, dobieramy taki rozstaw nóżek, aby osoba na wózku mogła swobodnie podjechać pod blat stołu. W salonie aranżujemy meble tak, aby pozostało wolne miejsce dla wózka np. przed strefą TV, w sposób nie kolidujący z komunikacją innych osób.4. Materiały wykończeniowe
Wszelkie zastosowane materiały powinny być łatwo czyszczące, a w związku z tym maksymalnie gładkie. Podłogi i posadzki wykańczamy materiałami gładkimi, łatwo-czyszczącymi, antypoślizgowymi. Maksymalna lokalna różnica w poziomie podłogi to 2 cm. Jeżeli różnica poziomów jest większa, należy przejście między nimi rozwiązać w formie rampy, której parametry są dokładnie opisane w Warunkach Technicznych (§70 i §71).Podsumowanie
Dostosowanie mieszkania standardowego do potrzeb osoby lub osób niepełnosprawnych jest zadaniem złożonym i wymaga wielopłaszczyznowego myślenia projektowego. Już przy projektowaniu układu pomieszczeń niezbędne jest myślenie o aranżacji wnętrza, układzie i ergonomii kuchni i łazienki, oraz doborze bezpiecznych materiałów. Warto przy takich projektach skorzystać z usług architekta zapoznanego z zasadami projektowania bez barier. Specjalista pomoże nie tylko w przygotowaniu dobrej aranżacji wnętrza, ale również we wcześniejszym etapie – wyborze samego mieszkania. Mając świadomość wszystkich istotnych aspektów, architekt patrząc na konkretne propozycje mieszkań od razu będzie w stanie ocenić jego możliwości i potencjał.
Zapraszamy do kontaktu i współpracy w tematach wyboru i adaptacji mieszkań standardowych do potrzeb osób niepełnosprawnych. Prowadzimy doradztwo projektowej bez względu na etap i zakres procesu inwestycyjnego. Zapraszamy również do skorzystania z opcji konsultacji w trybie online.
Zapraszamy do kontaktu i współpracy w tematach wyboru i adaptacji mieszkań standardowych do potrzeb osób niepełnosprawnych. Prowadzimy doradztwo projektowej bez względu na etap i zakres procesu inwestycyjnego. Zapraszamy również do skorzystania z opcji konsultacji w trybie online.